Quả mâm xôi rừng hay còn được biết đến với tên gọi phúc bồn tử, từng là một phần không thể thiếu trong ký ức tuổi thơ của nhiều thế hệ 8X, 9X vùng cao Tây Bắc. Ngày ấy, loài cây mọc hoang dại trong các cánh rừng, vươn cao len lỏi giữa những bụi rậm, cứ đến đầu hè lại sai trĩu quả đỏ mọng, đẹp mắt và thơm ngọt lịm.

Hồi nhỏ, cứ trưa hè hoặc tan học là đám trẻ con lại rủ nhau vào rừng tìm cây mâm xôi. Có khi đi mãi, lạc giữa những lùm cây um tùm chỉ để hái cho bằng được những quả chín căng mọng. Mặc dù cây có gai và thường leo cao, việc hái quả không dễ, nhưng với bọn trẻ, đó lại là một thú vui chẳng bao giờ chán. Có những bụi mâm xôi mọc dày đặc, quả chín không ai hái đến cứ thế rụng đầy gốc, đỏ cả một khoảng đất rừng.

Cây mâm xôi thường ra quả vào khoảng tháng 4 đến tháng 7 hằng năm, những ngày đầu hè nắng rực. Theo kinh nghiệm người dân địa phương, trời càng nắng thì quả càng ngọt. Là loại cây mọc dại nên mâm xôi rất dễ sống, thậm chí ở vùng đất khô cằn, cây vẫn cho quả mọng nước, thơm và ngọt tự nhiên.

Gần đây, quả mâm xôi bất ngờ "gây sốt" khi được rao bán trên các chợ mạng. Nhiều người không khỏi ngạc nhiên và thích thú khi bắt gặp lại hương vị của tuổi thơ, thứ quả tưởng chỉ có ở rừng núi xa xôi, nay đã có thể mua dễ dàng.

Theo khảo sát, giá bán quả mâm xôi dao động từ 100.000 đến 150.000 đồng/kg, tùy vào thời điểm và độ tươi của quả. Nhiều người chọn mua để ăn tươi, làm siro giải nhiệt, chế biến thành mứt hoặc ngâm rượu, tất cả đều mang đến hương vị tự nhiên, dân dã mà khó quên.

Người bán khuyên nên chọn những quả có màu đỏ đậm, hình tròn đều, bề mặt căng mọng để đảm bảo vị ngọt và nhiều nước. Tránh những quả đỏ nhạt hoặc đỏ thẫm vì có thể là quả còn xanh hoặc đã chín quá lâu, hương vị sẽ không còn tươi ngon như lúc mới hái.

Trên thị trường hiện nay còn có mâm xôi trồng ở Đà Lạt, được bán với giá khoảng 500.000 đồng/kg, mâm xôi nhập khẩu có giá tiền triệu. Loại quả này có chứa nhiều vitamin tốt cho sức khỏe mà không phải ai cũng biết tới. 

Những tác dụng của quả mâm xôi đối với sức khỏe:

Ngăn ngừa ung thư

Quả mâm xôi là một trong những loại trái cây có hàm lượng chất chống oxy hóa cao nhất trong tự nhiên – thậm chí cao gấp gần 10 lần so với cà chua. Đặc biệt, loại quả này chứa nhiều axit ellagic, một hợp chất chống oxy hóa mạnh có nguồn gốc tự nhiên, phổ biến trong các loại quả mọng. Các nghiên cứu trên động vật cho thấy, các dưỡng chất thực vật trong quả mâm xôi có khả năng làm giảm stress oxy hóa và viêm nhiễm, từ đó hỗ trợ kìm hãm sự phát triển và phân chia của tế bào ung thư.

Hỗ trợ khả năng sinh sản

Hàm lượng vitamin C và magiê dồi dào trong quả mâm xôi được cho là có thể cải thiện khả năng sinh sản ở cả nam và nữ. Một giả thuyết được đưa ra là các chất chống oxy hóa trong loại quả này giúp bảo vệ tinh trùng khỏi tổn thương và làm giảm nguy cơ sảy thai, qua đó nâng cao sức khỏe sinh sản tổng thể.

Tăng cường tái tạo mô và mạch máu

Với nguồn vitamin C phong phú, quả mâm xôi có vai trò quan trọng trong việc tái tạo và phục hồi mô da, xương, dây chằng cũng như mạch máu. Nhờ đó, cơ thể có thể duy trì kết cấu và chức năng của các mô liên kết một cách ổn định.

Kháng viêm hiệu quả

Các hợp chất chống viêm tự nhiên trong quả mâm xôi giúp bảo vệ màng tế bào khỏi tổn thương, đồng thời củng cố hệ miễn dịch và hỗ trợ tiêu hóa. Nghiên cứu gần đây cho thấy acid ellagic – đặc biệt nhiều trong nước ép quả mâm xôi – có khả năng giảm viêm ở dạ dày và ruột, góp phần cải thiện sức khỏe hệ tiêu hóa.

Tăng cường hệ miễn dịch

Quả mâm xôi là nguồn cung cấp vitamin C lý tưởng – một dưỡng chất giúp nâng cao khả năng miễn dịch, bảo vệ cơ thể khỏi các bệnh lý thông thường và nhiễm trùng hiếm gặp. Ngoài ra, các chất chống oxy hóa như phenol và anthocyanin trong quả còn giúp tế bào bạch cầu chống lại sự xâm nhập của virus, góp phần duy trì sức khỏe tổng thể.

Bảo vệ và cải thiện chức năng não bộ

Các hợp chất phytochemical trong quả mâm xôi được chứng minh có lợi cho sức khỏe não bộ. Nhiều nghiên cứu cho thấy quả mọng, đặc biệt là mâm xôi, có thể làm chậm quá trình lão hóa thần kinh và cải thiện trí nhớ cũng như khả năng tư duy. Đặc biệt, anthocyanin – một loại phytochemical – còn giúp tăng lưu lượng máu lên não và kích thích các vùng liên quan đến trí nhớ và sự tập trung.

Giảm nguy cơ mắc bệnh tim

Một tổng hợp hơn 59 nghiên cứu chỉ ra rằng việc thường xuyên tiêu thụ các loại quả mọng giàu anthocyanin, như mâm xôi, có thể làm giảm tới 17% nguy cơ mắc bệnh mạch vành và giảm 9% tỷ lệ tử vong do bệnh tim.

Hỗ trợ sức khỏe răng miệng

Chiết xuất từ quả mâm xôi có đặc tính kháng khuẩn, kháng virus và chống viêm, góp phần cải thiện sức khỏe răng miệng. Một số nghiên cứu còn cho thấy chiết xuất này có tiềm năng trong việc phòng ngừa và điều trị viêm nha chu – một bệnh lý phổ biến nhưng dễ bị bỏ qua trong chăm sóc răng miệng.