Mới đây, một nghiên cứu được thực hiện bởi các nhà khoa học tại Đại học Columbia (Mỹ) chỉ ra rằng, cảm xúc tức giận có thể làm giảm khả năng giãn nở của mạch máu ở người trẻ khỏe mạnh. 

Trong thí nghiệm, những người tham gia có độ tuổi trung bình khoảng 26 tuổi. Họ được yêu cầu nhớ lại một kỷ niệm khiến bản thân tức giận. Sau đó, các nhà nghiên cứu đo độ giãn nở mạch máu ở đầu ngón tay để kiểm tra yếu tố liên quan trực tiếp đến sức khỏe tim mạch. 

Kết quả cho thấy, sau khi tức giận, mạch máu của những người tham gia không giãn ra như bình thường trong ít nhất 40 phút sau đó. Điều này đồng nghĩa với việc tức giận có thể khiến tim phải hoạt động vất vả hơn, về lâu dài dễ dẫn đến các bệnh như: cao huyết áp, tai biến mạch máu não hoặc nhồi máu cơ tim. 

Những cảm xúc như tức giận, lo âu, buồn bã hay oán giận có thể làm tổn hại đến sức khỏe. (Ảnh minh họa).

Không chỉ tức giận, những cảm xúc tiêu cực kéo dài như: lo âu, tuyệt vọng cũng có thể làm tổn hại đến tế bào trong cơ thể. Các nhà khoa học tại Mỹ phát hiện ra, khi con người căng thẳng trong thời gian dài, các đoạn bảo vệ ở đầu sợi DNA gọi là “telomere” sẽ ngắn lại. Có thể hiểu, telomere giống như nắp bảo vệ giúp tế bào khỏe mạnh và không bị lão hóa sớm. Khi chúng bị mòn đi vì stress, cơ thể sẽ nhanh chóng già hơn tuổi, dễ mắc bệnh hơn và thậm chí là suy giảm tuổi thọ. 

Mặt khác, chuyên gia tâm lý Barbara Fredrickson thuộc trường Đại học Bang Bắc Carolina cũng từng khẳng định: “Nếu những cảm xúc tiêu cực không được nhận diện và can thiệp đúng cách, thì nó không chỉ làm tinh thần kiệt quệ, mà còn để lại hậu quả rõ rệt lên cơ thể”.

Tác động của cảm xúc tiêu cực lên sức khỏe

Cảm xúc tiêu cực không chỉ khiến bạn mệt mỏi về tâm lý, mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến thể chất – từ trái tim, mạch máu, tế bào cho đến sức đề kháng. Cụ thể:

1. Tức giận kéo dài làm hỏng hệ tim mạch

Cảm xúc tức giận không chỉ ảnh hưởng đến tâm trạng, mà còn tác động trực tiếp đến trái tim. Khi tức giận, cơ thể sản sinh ra một lượng lớn hormone căng thẳng như adrenaline, cortisol, khiến tim đập nhanh, huyết áp tăng vọt và mạch máu co lại. Nếu điều này diễn ra thường xuyên, thành mạch máu sẽ bị tổn thương, dẫn đến tình trạng xơ vữa động mạch – một trong những nguyên nhân hàng đầu gây ra nhồi máu cơ tim và tai biến mạch máu não. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng những người thường xuyên nổi giận có nguy cơ bị đau tim cao gấp 2-3 lần so với người bình thường.

Tức giận có thể khiến tim đập nhanh, huyết áp tăng vọt và mạch máu co lại. (Ảnh minh họa).

Không dừng lại ở đó, giận dữ còn có thể khiến tim phải làm việc quá sức, dễ dẫn đến suy tim hoặc rối loạn nhịp tim ở người có bệnh nền. Điều đáng lo ngại là nhiều người không nhận ra họ đang sống trong trạng thái tức giận âm ỉ – không phải kiểu nổi bùng lên, mà là sự bực bội, cáu gắt kéo dài mỗi ngày. Để bảo vệ trái tim, điều quan trọng là học cách kiểm soát cơn giận: tạm dừng trước khi phản ứng, luyện tập hít thở sâu, hoặc tìm đến các hoạt động giúp giải tỏa như đi bộ, thiền định, hoặc trò chuyện với người tin cậy.

2. Lo âu làm suy yếu hệ miễn dịch

Cảm xúc lo âu là một phản ứng bình thường khi đối mặt với áp lực. Tuy nhiên, nếu lo âu kéo dài hoặc không được kiểm soát, nó có thể gây ảnh hưởng xấu đến hệ miễn dịch. Khi lo lắng, cơ thể tiết ra hormone cortisol liên tục. Cortisol có thể giúp đối phó trong ngắn hạn, nhưng nếu duy trì mức cao trong thời gian dài, nó sẽ gây ức chế hệ miễn dịch. Các tế bào bạch cầu vốn chịu trách nhiệm tiêu diệt vi khuẩn và virus trở nên hoạt động kém hiệu quả. Điều này khiến cơ thể dễ bị nhiễm trùng, cảm cúm thường xuyên hơn và khó lành bệnh.

Lo âu cũng làm rối loạn giấc ngủ, giảm cảm giác ngon miệng và gây mệt mỏi kéo dài, tất cả đều ảnh hưởng đến khả năng phục hồi của cơ thể. Trong một số nghiên cứu, những người bị rối loạn lo âu mãn tính có tỉ lệ mắc các bệnh viêm như viêm khớp, hen suyễn và viêm ruột cao hơn bình thường. Vì thế, đừng xem nhẹ cảm giác “thấp thỏm không yên” kéo dài. Việc duy trì thói quen thư giãn như tập thở, yoga, hay đơn giản là dành thời gian nghỉ ngơi thực sự, có thể giúp cơ thể lấy lại sự cân bằng và củng cố hệ miễn dịch một cách tự nhiên.

Cảm giác lo âu kéo dài có thể làm suy giảm hệ miễn dịch. (Ảnh minh họa).

3. Buồn bã kéo dài dễ dẫn đến trầm cảm

Buồn là một phần bình thường của cuộc sống, nhưng khi nỗi buồn kéo dài hàng tuần, hàng tháng và ảnh hưởng đến khả năng sinh hoạt hằng ngày, đó có thể là dấu hiệu của trầm cảm. Trầm cảm không chỉ là tâm trạng “xuống tinh thần”, mà là một rối loạn thực sự về hóa học não bộ. Những người bị trầm cảm thường có lượng chất dẫn truyền thần kinh liên quan đến hạnh phúc serotonin và dopamine bị suy giảm. Hậu quả là họ cảm thấy mất hứng thú, mệt mỏi, thiếu động lực, rối loạn ăn uống và giấc ngủ.

Một số người còn rơi vào cảm giác tội lỗi dai dẳng, cảm giác vô dụng hoặc thậm chí có ý nghĩ tự làm hại bản thân. Nếu không được điều trị kịp thời, trầm cảm không chỉ gây suy sụp tinh thần mà còn làm giảm hiệu suất làm việc, gây rạn nứt các mối quan hệ và ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng sống. Điều đáng tiếc là nhiều người vẫn xem nhẹ triệu chứng trầm cảm, cho rằng đó là “yếu đuối”. Trong khi thực tế, trầm cảm là bệnh lý có thể điều trị hiệu quả bằng tâm lý trị liệu, thuốc men và sự hỗ trợ từ người thân. Việc lắng nghe chính mình và tìm kiếm sự giúp đỡ là hành động dũng cảm chứ không phải yếu đuối.

4. Cảm xúc tiêu cực ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa

Hệ tiêu hóa chứa hàng triệu tế bào thần kinh kết nối trực tiếp với não bộ được ví như là “bộ não thứ hai” của con người. Vì thế, cảm xúc tiêu cực như căng thẳng, lo âu hay buồn bã có thể ảnh hưởng rõ rệt đến dạ dày và đường ruột. Căng thẳng làm tăng tiết axit dạ dày, co thắt cơ bụng và làm chậm quá trình tiêu hóa.

Lo âu có thể ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa. (Ảnh minh họa).

Nếu kéo dài, nó có thể dẫn đến các bệnh như viêm loét dạ dày, hội chứng ruột kích thích (IBS), đầy hơi, tiêu chảy hoặc táo bón mãn tính. Ngoài ra, stress còn làm rối loạn hệ vi sinh đường ruột – yếu tố then chốt giữ cho tiêu hóa khỏe mạnh và hấp thu dưỡng chất hiệu quả. Khi hệ vi sinh bị mất cân bằng, khả năng miễn dịch cũng suy giảm theo. Điều này giải thích vì sao những người hay lo nghĩ thường bị “bệnh đường ruột” mà không rõ lý do. Để bảo vệ hệ tiêu hóa, không chỉ cần ăn uống lành mạnh, mà còn cần nuôi dưỡng cảm xúc tích cực – vì cái bụng cũng “buồn” khi tâm trí bạn u ám.

5. Cảm xúc tiêu cực làm giảm chất lượng giấc ngủ

Một trong những biểu hiện dễ thấy nhất của cảm xúc tiêu cực là mất ngủ. Khi bạn căng thẳng, lo lắng hoặc buồn bã, tâm trí sẽ không chịu “tắt máy” khi lên giường. Những suy nghĩ tiêu cực cứ lặp đi lặp lại khiến bạn trằn trọc, khó đi vào giấc ngủ hoặc tỉnh giấc giữa đêm.

Nếu tình trạng này kéo dài, nó sẽ phá vỡ chu kỳ ngủ tự nhiên, khiến giấc ngủ không sâu, không đủ và cơ thể luôn trong trạng thái mệt mỏi, mất năng lượng vào sáng hôm sau. Ngủ kém không chỉ khiến bạn uể oải, kém tập trung mà còn làm rối loạn hormone, tăng cảm giác đói, tăng cân, giảm đề kháng và dễ mắc bệnh.

Lo lắng, bất an có thể dẫn đến mất ngủ. (Ảnh minh họa).

Một nghiên cứu của Đại học Harvard cho thấy những người ngủ ít hơn 6 tiếng mỗi đêm do lo âu có nguy cơ cao mắc các bệnh tim mạch và tiểu đường type 2. Giấc ngủ là lúc cơ thể “sửa chữa” và hồi phục. Vì vậy, nếu cảm xúc tiêu cực đang phá hoại giấc ngủ thì đã đến lúc cần xem lại cách bạn đang xử lý tâm trạng mỗi ngày. Hãy thử nghe nhạc nhẹ, tắt điện thoại trước khi ngủ hoặc viết nhật ký để “trút” hết những gì khiến bạn nặng lòng.