Muối là gia vị quen thuộc trong bữa ăn hàng ngày, góp phần làm tăng hương vị món ăn và giúp bảo quản thực phẩm. Tuy nhiên, khi được tiêu thụ quá mức, muối trở thành “kẻ giết người thầm lặng”, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe, đặc biệt là hệ tim mạch.

Trong bối cảnh nhiều người Việt Nam có thói quen ăn mặn từ nhỏ, việc nâng cao nhận thức về tác hại của tiêu thụ quá nhiều muối đang là vấn đề y tế công cộng cấp thiết.

Ăn mặn và cơ chế ảnh hưởng đến tim mạch

Muối (natri clorua) là nguồn cung cấp natri chủ yếu cho cơ thể. Mặc dù natri cần thiết để duy trì cân bằng nước và chức năng thần kinh, nhưng khi tiêu thụ quá nhiều, natri sẽ làm tăng áp lực thẩm thấu trong lòng mạch máu, buộc cơ thể phải giữ nước để làm loãng nồng độ natri.

Hệ quả là thể tích máu tăng, khiến tim phải làm việc nhiều hơn để bơm máu, từ đó dẫn đến tăng huyết áp, yếu tố nguy cơ hàng đầu của các bệnh tim mạch như suy tim, nhồi máu cơ tim, đột quỵ.

Bên cạnh đó, việc ăn mặn kéo dài còn gây ra những biến đổi cấu trúc trong thành mạch máu, làm giảm tính đàn hồi, thúc đẩy quá trình xơ vữa động mạch. Một số nghiên cứu cho thấy natri dư thừa còn làm rối loạn chức năng nội mô mạch máu, một yếu tố then chốt trong việc khởi phát bệnh tim mạch.

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), lượng muối tối đa mà một người trưởng thành nên tiêu thụ mỗi ngày là dưới 5 gram (tương đương khoảng 1 muỗng cà phê nhỏ). Tuy nhiên, khảo sát dinh dưỡng gần đây của Bộ Y tế Việt Nam cho thấy, trung bình người Việt tiêu thụ gấp đôi lượng khuyến cáo này, khoảng 9,4 gram muối/ngày.

Nguyên nhân phần lớn đến từ thói quen ăn mặn từ nhỏ, sử dụng quá nhiều nước mắm, nước tương, bột nêm, muối chấm… trong bữa ăn, cùng với việc ăn nhiều thực phẩm chế biến sẵn như mì gói, xúc xích, cá hộp, dưa muối, thịt xông khói, vốn chứa hàm lượng natri rất cao.

Hệ quả nghiêm trọng đến sức khỏe tim mạch

Tăng huyết áp: Đây là hậu quả rõ rệt nhất khi tiêu thụ nhiều muối. Huyết áp cao không gây triệu chứng rõ ràng nhưng âm thầm phá hủy mạch máu và nội tạng, đặc biệt là tim và thận.

Suy tim: Tim phải co bóp mạnh hơn để đưa máu đi nuôi cơ thể, lâu dần dẫn đến suy giảm chức năng tim. Người bệnh có thể gặp các triệu chứng như mệt mỏi, khó thở, phù chân…

Đột quỵ và nhồi máu cơ tim: Ăn mặn lâu dài làm tăng nguy cơ tích tụ mảng xơ vữa trong mạch máu, có thể dẫn đến tắc nghẽn, gây ra các biến cố tim mạch đột ngột và có thể tử vong.

Tổn thương thận: Muối làm tăng gánh nặng cho thận trong việc lọc natri, lâu dài có thể gây suy thận – tình trạng góp phần làm trầm trọng thêm bệnh tim mạch.

Giải pháp thay đổi thói quen ăn mặn

Giảm muối khi nấu ăn: Giảm từ từ lượng muối, nước mắm, bột nêm… trong món ăn để vị giác dần thích nghi.

Đọc nhãn thực phẩm: Chú ý hàm lượng natri trên bao bì sản phẩm, ưu tiên chọn các loại thực phẩm có hàm lượng natri thấp.

Ăn nhiều rau xanh và trái cây tươi: Giàu kali, yếu tố giúp cân bằng với natri, hỗ trợ điều hòa huyết áp.

Hạn chế thực phẩm chế biến sẵn: Mì ăn liền, snack, thực phẩm đóng hộp… đều chứa rất nhiều muối tiềm ẩn.

Tăng cường tuyên truyền và giáo dục cộng đồng: Thay đổi thói quen ăn uống cần bắt đầu từ giáo dục, đặc biệt với trẻ em và phụ huynh.