Giải thưởng lãnh đạo đổi mới Y tế toàn cầu 2025
Ngày 23/2/2025, tại Hội nghị thường niên lần thứ 16 của Hiệp hội các Đại học Sức khỏe Toàn cầu (CUGH) diễn ra ở thành phố Atlanta, Mỹ, GS.TS Trần Xuân Bách, Phó chủ tịch Hội Thầy thuốc trẻ Việt Nam, giảng viên Trường Đại học Y - Dược, Đại học Quốc gia Hà Nội, đã vinh dự nhận Giải thưởng lãnh đạo đổi mới Y tế toàn cầu 2025.
“Nhiều thử thách, nhiều đau đớn, đôi khi nước mắt, nhưng không bao giờ sợ hãi”, GS.TS Trần Xuân Bách chia sẻ cảm xúc khi nhận giải thưởng, như một sự ghi nhận cho hành trình suốt gần 20 năm làm việc không ngừng nghỉ của ông.
Giải thưởng Lãnh đạo Đổi mới Y tế Toàn cầu, do Hiệp hội các Đại học Sức khỏe Toàn cầu (CUGH) trao tặng, nhằm vinh danh những cá nhân có đóng góp xuất sắc trong việc phát triển và triển khai các sáng kiến y tế đổi mới, mang lại lợi ích thiết thực cho cộng đồng.
GS.TS Trần Xuân Bách được trao giải thưởng nhờ những đóng góp quan trọng trong lĩnh vực đổi mới y tế, bao gồm nghiên cứu về kinh tế y tế, hệ thống y tế và các công nghệ y tế số nhằm tăng cường tiếp cận dịch vụ chăm sóc sức khỏe cho nhóm dễ bị tổn thương.
Việc GS.TS Trần Xuân Bách được trao giải thưởng này không chỉ là sự công nhận cho những đóng góp của ông, mà còn khẳng định vị thế của các nhà khoa học Việt Nam trên trường quốc tế.
Trước đó, giải thưởng này đã được trao cho nhiều giáo sư xuất sắc từ các trường đại học hàng đầu thế giới. Năm 2024, giải thưởng vinh danh Giáo sư Quentin Eichbaum, Chủ tịch Hội đồng Giáo dục của Hiệp hội Bệnh học Lâm sàng Hoa Kỳ kiêm Giám đốc Trung tâm Y học Truyền máu của Đại học Vanderbilt, và Giáo sư Rajiv Chowdhury, Trưởng Khoa Sức khỏe Toàn cầu của Đại học Florida, vì những nỗ lực trong việc phát triển các chương trình giảng dạy về sức khỏe toàn cầu. Năm 2023, giải thưởng được trao cho Giáo sư Brittany Seymour, Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Nha khoa Harvard, nhằm ghi nhận những đóng góp quan trọng trong lĩnh vực sức khỏe răng miệng toàn cầu.
Luôn làm việc với thái độ "không làm việc"
GS.TS Trần Xuân Bách chia sẻ, gia đình ông muốn hướng ông theo kỹ thuật, nhưng rồi ông lại chọn theo ngành Y. Các nghiên cứu của ông tập trung vào 3 hướng chính là Kinh tế Y tế và Chính sách Y tế, Dịch tễ học xã hội và Y tế điện tử.
Công việc nghiên cứu luôn đi kèm với rất nhiều khó khăn, nhưng ông luôn coi đó là tất yếu, bản chất của phát triển và là động lực để sáng tạo, rèn luyện bản thân.
Có những đêm bão tuyết lạnh đến -45 độ C ở Canada, 3 – 4 giờ sáng ông mới rời trường, một mình đi bộ về nhà. Cũng có những lúc chán nản, tưởng như tuyệt vọng trên con đường học thuật, nghiên cứu của mình. Nhưng rồi, ông vẫn vững bước nối tiếp con đường những người thầy của mình đã đi qua, coi những thử thách như “kho báu” trong hành trang trưởng thành của mình.
Với GS Bách, nghề nghiệp nào cũng đòi hỏi phải phấn đấu và rèn luyện. Một trong những điều quan trọng của người làm nghiên cứu, theo PGS Bách đó là phải có tình yêu và đam mê. Người làm việc hiệu suất cao đều là những người làm việc với một tình yêu và đam mê chứ không phải là nghĩa vụ phải làm.
Bản thân ông luôn làm việc với thái độ không coi là mình đang phải làm việc. Và nếu có học trò nào của ông làm việc nghiên cứu với thái độ là coi mình đang phải đi làm thì ông lập tức khuyên nên làm việc khác.
Hạnh phúc vì được ghi nhận, nhưng GS Trần Xuân Bách coi những giải thưởng chỉ như sự động viên, ghi nhận, cổ vũ tinh thần ở những giai đoạn cột mốc để ông tiếp tục tiến lên. GS Bách không thích những từ như: xuất chúng, thành công, giỏi… Là một người thầy, GS Bách cũng đào tạo các học trò theo hướng chú tâm, làm chu đáo từng việc nhỏ, điều mà ông cảm thấy thiếu ở giới trẻ bây giờ. “Người ta hay thích làm điều to tát nhưng không phải bằng sự chú tâm, bằng tâm huyết”, GS Bách chia sẻ.
Dồn tâm huyết đổi mới y tế
GS.TS Trần Xuân Bách là cựu học sinh chuyên Toán – Tin, Trường THPT Chuyên KHTN, ĐHQG Hà Nội (khóa 1999-2002. Tốt nghiệp Thủ khoa Trường Đại học Y tế công cộng năm 2006, ông trở thành giảng viên của Viện Đào tạo Y học dự phòng và Y tế công cộng, Trường Đại học Y Hà Nội.
Sau đó, Trần Xuân Bách hoàn thành chương trình Tiến sĩ tại Đại học Alberta, Canada sau 2 năm học với tất cả các điểm tuyệt đối và bảo vệ xuất sắc luận án với chủ đề: "Chi phí - hiệu quả của kết hợp điều trị kháng virus và điều trị duy trì methadone cho các bệnh nhân HIV/AIDS nghiện chất dạng thuốc phiện".
Trở về Việt Nam, GS.TS Trần Xuân Bách đã có những đóng góp quan trọng trong lĩnh vực y tế và khoa học. Ông tập trung nghiên cứu về kinh tế y tế, hệ thống y tế và công nghệ y tế số, nhằm tăng cường tiếp cận dịch vụ chăm sóc sức khỏe cho các nhóm dễ bị tổn thương. Ông cũng tiên phong trong việc tích hợp các mô hình y tế có tính chi phí-hiệu quả cao, tối ưu hóa hệ thống y tế và nâng cao năng lực ứng phó với các thách thức về sức khỏe toàn cầu, đặc biệt tại các quốc gia đang phát triển.
Trong lĩnh vực HIV/AIDS, GS.TS Trần Xuân Bách đã tiến hành nhiều nghiên cứu đánh giá hiệu quả chi phí của các can thiệp y tế, nhằm tìm ra những rào cản kinh tế-xã hội và tâm lý-hành vi trong việc mở rộng các công nghệ y tế mới, bao gồm vaccine và các liệu pháp điều trị. Những nghiên cứu này đã đóng góp quan trọng trong việc kiểm soát đại dịch HIV/AIDS tại Việt Nam.
Ngoài ra, ông cũng tập trung vào việc phát triển các mô hình phân tích ra quyết định trong đánh giá công nghệ y tế và phát triển chính sách y tế, đặc biệt liên quan đến nghiện chất. Các nghiên cứu của ông đã cung cấp cơ sở khoa học cho việc xây dựng các chương trình can thiệp hiệu quả, góp phần giảm thiểu tác động của nghiện chất đối với cộng đồng.
GS.TS Trần Xuân Bách cũng đã có những đóng góp đáng kể trong lĩnh vực sức khỏe tâm thần và y học hành vi. Ông đã thực hiện các nghiên cứu về hiệu quả chi phí của các can thiệp tâm lý và hành vi, nhằm cải thiện chất lượng cuộc sống cho người bệnh. Những công trình này đã giúp xác định các chiến lược can thiệp phù hợp, đồng thời cung cấp dữ liệu quan trọng cho việc hoạch định chính sách y tế trong lĩnh vực sức khỏe tâm thần.
Với kinh nghiệm chuyên sâu trong kinh tế y tế, GS.TS Trần Xuân Bách đã phát triển các mô hình phân tích ra quyết định trong đánh giá công nghệ y tế. Những mô hình này giúp xác định hiệu quả chi phí của các công nghệ y tế mới, hỗ trợ quá trình ra quyết định trong việc áp dụng và triển khai các công nghệ này vào thực tiễn. Đồng thời, ông cũng tham gia vào việc củng cố hệ thống y tế thông qua các nghiên cứu về mô hình dịch vụ y tế và tăng cường năng lực của hệ thống y tế, đặc biệt trong bối cảnh đại dịch COVID-19.
Năm 2023, Giáo sư Bách được Hiệp hội lớn nhất thế giới về đánh giá kinh tế y tế ISPOR trao Giải thưởng Nghiên cứu Xuất sắc, ghi nhận những đóng góp của ông trong lĩnh vực này.
Những thành tựu của Giáo sư Trần Xuân Bách không chỉ mang lại lợi ích cho cộng đồng trong nước mà còn góp phần quan trọng vào sự phát triển của y tế toàn cầu. Việc ông nhận Giải thưởng Lãnh đạo Đổi mới Y tế Toàn cầu 2025 khẳng định vị thế của các nhà khoa học Việt Nam trên trường quốc tế.
Ngoài công việc chuyên môn, GS.TS Trần Xuân Bách còn là Ủy viên Ban chấp hành TW Đoàn TNCS Hồ Chí Minh (2017-2022), Phó Chủ tịch Hội Liên hiệp Thanh niên Việt Nam (2019-2024). Ông được nhận 3 Bằng khen của Trung ương Đoàn TNCS Hồ Chí Minh cho Giải thưởng tại Hội nghị Khoa học Công nghệ Tuổi trẻ các trường Đại học Y-Dược Việt Nam: Giải Xuất sắc (2004), Giải Ba (2012), Giải Nhì (2016).
